'Ze zien voorouders tot leven komen'

Plus Magazine

Plusredacteur Lenny Langerveld, die het artikel over familieopstellingen schreef, werd tijdens haar voorbereidingen zelf representant bij een opstelling.

“Vandaag ben ik even niet Lenny, maar kruip ik in de huid van een overgrootmoeder, een vader van gestorven baby’s en een volkerenmoord. Zonder enige voorkennis. De vijftien deelnemers aan deze dag hebben elkaar nog nooit eerder ontmoet en beginnen in een kring. Vier mensen gaan vandaag een familieopstelling maken, de anderen zijn representanten. De vraagstellers doen vooral mee omdat ze rust zoeken. Ze snappen die onrust niet.

En waarom het leven voor hen zo zwaar is. Een psycholoog zou misschien hun jeugd in duiken, maar begeleider Elly kijkt véél dieper in hun familiegeschiedenissen. Hun voorouders kregen te maken met oorlogen, gestorven baby’s, een slavernijverleden, een volkerenmoord. Dood en geweld. Families die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren. ‘Verstrikking’, volgens Elly: deze vier mensen hebben zich verbonden met het te zware lot van hun voorouders. En met dat zware lot gaan we aan de slag. Elly bepaalt in overleg met de vraagsteller welke familieleden we gaan ontmoeten. De vraagsteller kiest vervolgens representanten voor die familieleden en plaatst ze in de ruimte.

Weet ik als representant wat ik moet doen? Nee, dat niet. Maar ik voel wel van alles. Als overgrootmoeder met een Jappenkamp-verleden negeer ik degene die als mijn dochter naast me staat. Die twee hadden geen goede band. Dan wordt mijn man naast me geplaatst. Hij is overleden tijdens dwangarbeid aan de Birma-spoorlijn en ik begin onbedaarlijk te huilen. Zo’n lieve man, zo’n grote liefde, zo triest. In een andere opstelling blijf ik als vader van gestorven baby’s nogal onaangedaan. Moeder huilt, de baby’s huilen, maar ik denk: ja, het leven gaat wel door hè.

Als mijn man naast me wordt geplaatst, begin ik onbedaarlijk te huilen

Emoties dienen zich aan bij alle representanten en worden steeds benoemd. En ook de vraagstellers zijn bij vlagen zichtbaar geraakt. Ze zien voorouders tot leven komen. Kunnen ze zich nu op een andere manier verhouden tot hun familiegeschiedenis? Of hun eigen situatie beter begrijpen? Wat het effect op hen is, weet ik niet. We praten er op verzoek van Elly niet over. Dat heeft tijd nodig.”